''O Χριστός ξανασταυρώνεται'', Νίκος Καζαντζάκης

Σε ένα μικρό χωριό της Μικράς Ασίας, την Λυκόβρυση,  οι κάτοικοι οι οποιοι ζουν υπό την επιτήρηση Τούρκου Αγά, ετοιμάζονται να αναβιώσουν ένα δικό τους έθιμο, την αναπαράσταση των παθών της Μεγάλης εβδομάδας έως την σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού. Μοιράζονται από τους δημογέροντες οι ρόλοι και όσοι θα τους υποδυθούν αρχίζουν να ετοιμάζονται, αρχικά ψυχολογικά. Την ίδια στιγμή καταφθάνουν  πρόσφυγες από ένα γειτονικό χωρίο κατεστραμμένο από τους Τούρκους. Αν και βρίσκονται στα όρια της λιμοκτονίας οι προύχοντες της Λυκόβρυσης αρνούνται κάθε μορφή βοήθειας. Όμως αυτοί που έχουν αναλάβει να υποδυθούν τον Χρηστό, τους Απόστολους και την Μαγδαληνή στην αναπαράσταση αρχίζουν σιγά σιγά να ταυτίζονται με τους ρόλους τους…

Ο Νίκος Καζατζάκης (1883- 1957) είναι με μεγάλη διαφορά ο πιο πολυμεταφρασμένος Έλληνας συγγραφέας. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες λογοτέχνες του αιώνας μας, τα βιβλία του σημειώνουν εκατομμύρια πωλήσεις σε όλο τον κόσμο και έχω την αίσθηση ότι το όνομα του είναι γνωστό τοις πάσι, ακόμη και σε αυτούς που δεν διαβάζουν βιβλία. Βεβαίως το τεράστιο μέγεθος του, έχει κατά καιρούς δημιουργήσει   και μύθους περι δύσκολης κατανόησης των νοημάτων του, πράγμα που εξαρχής ξεκαθαρίζω ότι δεν ισχύει, τουλάχιστον όχι στο συγκεκριμένο έργο.

«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» είναι ο ορισμός της λογοτεχνικής αρτιότητας σε τεχνικό επίπεδο. Η γλώσσα, τα νοήματα, οι περιγραφές, οι διάλογοι όλα είναι στην ποσότητα που χρειάζεται, τέλεια δεμένα μεταξύ τους. Οι εναλλαγές των συναισθημάτων, η εξέλιξη, η πλοκή, τα πάντα έχουν μια ισορροπία που κατά την γνώμη μου αποτελεί σημείο αναφοράς στην λογοτεχνική τεχνική.Ο Καζαντζάκης διδάσκει θεωρία λογοτεχνίας χωρίς εντυπωσιασμούς και ανούσιες πολυλογίες και τεχνικές όπως συνηθίζουν πολλοί σύγχρονοι συγγραφείς.

Αλλά και στην ουσία του έργου, στα μηνύματα και τα νοήματα, στα διδάγματα, στην θρησκευτική προέκταση ο Καζαντζάκης έχει κάνει πολύ προσεγμένη δουλειά. Δεν «πιέζει» τον αναγνώστη ούτε του δημιουργεί τύψεις ούτε τον εκβιάζει και σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί να του αλλάξει την κοσμοθεωρία του ούτε να του επιβάλει απόψεις. Ο κάθε ένας μπορεί να εκλάβει αυτό που εκείνος επιθυμεί ή αυτό το οποίο του λείπει. Όποιος όμως το επιθυμεί μπορεί να ψάξει. Η αλήθεια είναι εκεί και μάλιστα εύκολα εντοπίσημη αρκεί κανείς να το θέλει.

Δεν έχω παρακολουθήσει εκτενώς το θέμα των σχέσεων του Καζαντζάκη με την «επίσημη» εκκλησία, (ιερατείο) αλλά γνωρίζω πως υπήρξαν αντιδράσεις για το συγκεκριμένο έργο. Προσωπικά όχι μόνο δεν κατάλαβα από πού πηγάζουν, αλλά θεωρώ ότι το  βιβλίο έχει και βαθειά θρησκευτικά διδάγματα, είναι υπόθεση του καθενός αν θέλει να αναζητήσει την αλήθεια ή να μείνει προσκολλημένος σε δογματισμούς. Δεν γνωρίζω αν ο Καζαντζάκης ήταν ή όχι πιστός και με πιο τρόπο αλλά  μέσα από το συγκεκριμένο έργο  διαφαίνεται  ότι είχε μεγαλύτερη επικοινωνία με τον Θεό από αυτούς που τον κατηγόρησαν.

Εύκολο να θυσιάσεις στο Θεό το τίποτα, δύσκολο να θυσιάσεις τα πάντα.

Ν. Καζαντζάκης – Ο Χριστός ξανασταυρώνεται